Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet en sinds 2007 van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Voor de financiering en de organisatie van de jeugdzorg en van een gedeelte van de maatschappelijke ondersteuning werken gemeenten in regionaal verband samen. Voor de jeugdzorg en voor de maatschappelijke ondersteuning gebeurt dat op vrijwillige basis. Binnen de regio Hart van Brabant (HvB) werkt Oisterwijk samen met acht andere gemeenten.
Een belangrijk deel van de organisatie van de jeugdzorg (en van de maatschappelijke ondersteuning) bestaat uit de selectie en het contracteren van zorg- en hulpverlenende instanties. In deze contracten staat, naast afspraken over vergoedingen, de aard en de omvang van de te leveren zorg omschreven. Al die contracten samen moeten het mogelijk maken de benodigde zorg en hulp te leveren.
De zogeheten ‘toegang tot de zorg’, voor inwoners, is een verantwoordelijkheid van de gemeente. In Oisterwijk wordt die toegang geregeld via het Loket Wegwijs.
In 2022 lopen de huidige contracten af. Daarom wordt nu nagedacht over de nieuwe contracten met de zorgaanbieders. Dit heet “Inkoopstrategie sociaal domein”.
Het gaat hierbij om vragen als:
- Hoeveel zorgaanbieders zijn per zorgcategorie nodig?
- Krijgt iedere zorgaanbieder die zich meldt een contract of wordt er geselecteerd op aanbieders?
- Welke kwaliteiten willen we en wat mag dat kosten?
- Welke afspraken maken we over de duur van een zorgverleningstraject?
Dit is een lastig traject, niet alleen inhoudelijk, maar ook omdat het gaat om een gezamenlijke, regionale besluitvorming die over allerlei schijven loopt. De lokale sociale adviesraden in Hart van Brabant spelen hierbij een rol. Onze Adviesraad heeft op regionaal en gemeentelijk niveau geadviseerd. U hebt de afgelopen tijd veel publicaties kunnen lezen over de problemen en de knelpunten in de zorg. Vooral problemen in de jeugdzorg kwamen vaak in het nieuws. In onze regio is dat niet anders: te lange wachtlijsten voor de complexe zorg; forse kostenoverschrijdingen. Er gaat in verhouding veel geld gaat naar laag-complexe hulpverlening. We mogen ons dan ook de vraag stellen: Voor welke hulp is de overheid aan zet en voor welke problemen mogen we verwachten dat de inwoners die zelf, binnen en met hulp van hun eigen sociale omgeving oplossen.
De komende maanden moet duidelijk worden hoe de instellingen en organisaties zich kunnen inschrijven als aanbieder van zorg en hulp in Jeugdzorg en WMO. Vervolgens worden de aanbieders geselecteerd. Wij verwachten dat april/mei 2022duidelijk is wie in het Hart van Brabant in het komende jaren als aanbieder beschikbaar zullen zijn en of dit (kosten)efficiënt en met minder bureaucratie zal worden uitgevoerd.
De Adviesraad heeft het College geadviseerd:
- Stop met “Open House Contracting”, “elke aanbieder kan meedoen”. Dit leidt tot verspilling, slechte uitvoering en veel administratie.
- Ga contracten aan met voldoende aanbieders, passend bij de vraag en de inhoud. Hierdoor wordt de uitvoering overzichtelijk en (kosten-) efficiënt.
- Selecteer aanbieders zonder winstoogmerk (stichtingen) die hun winst besteden aan zorg en innovatie en laat “overwinst” terugstorten.
- Ga langdurige relaties aan met betrouwbare aanbieders en sluit wanpresteerders of zakkenvullers uit.
- Houd ruimte over voor nieuwe ontwikkelingen aan nieuwe aanbieders die vernieuwing in de zorg kunnen bieden.
- Betaal fatsoenlijke tarieven en kijk niet alleen naar de laagste kosten, zorg voor aanbieders met gekwalificeerd personeel zodat optimale zorg wordt verleend.
- Instellingen moeten voldoen aan alle gestelde richtlijnen met o.a. ondernemingsraad, cliëntenraad, privacyreglement, klachtenprocedure, kwaliteitszorg en CAO.
- Laat instellingen cliënten bij eventuele misplaatsingen, doorverwijzen naar de juiste instelling.
- Zorg voor transparantie en periodieke verantwoording op het gebied van financiën, inhoud en voortgang van begeleiding en behandeling, klachtenregistratie.
- Zorg voor resultaatgerichte aanpak en contracten met duidelijk geformuleerde eindresultaten in behandeling. Stop een behandeling als problemen dragelijk zijn en vermijd contracten op basis van aantal uren x tarief.
Om deze uitgangspunten te kunnen uitvoeren heeft de Adviesraad nog een aantal randvoorwaarden geformuleerd aan gemeente. Het is belangrijk dat de gemeente een goed inzicht heeft in de aard en het volume van de lokale zorgvraag. Ambtenaren die betrokken zijn bij de inkoop moeten kennis hebben van die markt en van de zorgaanbieders. Door regelmatig werkbezoeken af te leggen is kunnen bestuurders en politici hun betrokkenheid bij de uitvoering van de zorgverlening tonen; een inspectiesysteem op de zorg kan daarnaast een goede ondersteuning bieden. Door goed uit te leggen wat de zorg- en de hulpverlening kost, kan ook de ontvanger van zorg bewust gemaakt worden van welke zorg echt nodig is.
ASD-Oisterwijk levert een stevige bijdrage aan de discussies tussen raad en college met als doel een prima inkoopbeleid sociaal domein voor de komende jaren.