Statushouders zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Dat brengt voor hen rechten met zich mee, bijvoorbeeld op woonruimte, maar ook een inburgeringsplicht. Want het is de bedoeling dat zij volwaardig gaan meedoen in de Nederlandse samenleving. Dat lukt niet zonder intensieve en deskundige hulp. In de gemeente Oisterwijk speelt het Sociaal Maatschappelijke Team van Vluchtelingenwerk Nederland een belangrijke rol. De Adviesraad Sociaal Domein heeft het team opgezocht om te horen hoe…
Wij zijn zeer gastvrij ontvangen door Farah en Akram, de twee vaste medewerkers van het team, dat daarnaast 26 enthousiaste vrijwilligers kent.
Het vinden van woonruimte in de gemeente is moeilijk. Dat geldt ook voor statushouders. Zij staan lang op de wachtlijst en houden daarmee plekken bezet in het Asielcentrum, dat daardoor volloopt. Statushouders aan wie woonruimte is toegewezen (zo’n vijftig per jaar) staan voor een grote opgave. Op dat moment kunnen ze meestal nog nauwelijks Nederlands spreken, lezen en schrijven. Ze hebben ook nog geen sociaal netwerk dat hen kan helpen. Tegelijkertijd moeten ze veel in korte tijd regelen: contracten met de verhuurder, energieleveranciers en telefoon provider, zorgverzekering, huisarts, de inrichting van de woning etc. Het is ook belangrijk dat de statushouders goed contacten ontwikkelen met buren en overige wijkbewoners. Zo wordt voorkomen dat wederzijds verkeerde beelden en verwachtingen ontstaan.
Voor ondersteuning kunnen ze een beroep doen op het team, dat hen bij deze praktische zaken helpt waar dat nodig is. In deze fase lopen statushouders het risico schulden op te bouwen. Het team overlegt dan met de gemeente, die goed meedenkt en maatwerk wil en kan leveren.
De maatschappelijke ondersteuning van het team duurt één jaar, in de vorm van drie maanden coaching en negen maanden begeleiding. Het gaat meestal om hulp bij praktische zaken en integratie in de wijk. Ook na dit jaar kunnen statushouders voor hulp bij het team aankloppen. Waar nodig wordt samengewerkt met het Loket Wegwijs. De resultaten van de ondersteuning zijn goed, maar hangen ook van af het eigen initiatief en motivatie van de statushouder. Statushouders die al langer in Nederland wonen en werken dienen graag als voorbeeld en rolmodel voor diegenen die na hen komen.
Statushouders worden verplicht een taalcursus te volgen. Farah en Akram leggen uit dat de resultaten daarvan tegenvallen. Lang niet alle statushouders maken alle examens op tijd en de slagingspercentages zijn laag. Dat komt niet doordat de opleidingsinstituten hun werk niet doen of statushouders niet hun best doen. Wat niet helpt is dat de resultaten van de taalcursussen tegenvallen. Dit mede door het beperkte aantal lesuren dat wordt aangeboden: twee uur per week is echt te weinig. Landen die meer lesuren aanbieden – zoals Duitsland doet – doen het veel beter.
Aan het eind van het gesprek complimenteren de leden van de ASD het team met de betrokken en professionele werkwijze en behandeling.
Het Sociaal Maatschappelijke Team van Vluchtelingenwerk heeft een wekelijks inloopspreekuur op dinsdag voor hulpverlening, waarbij men 2 dagen in Oisterwijk bereikbaar is en 2 dagen in Haaren. Ook is er veelvuldig overleg met de medewerkers van Wegwijs.
