Auteur: P.T.J. (Piet) Thomassen

Het college van B&W heeft de Adviesraad Sociaal Domein gevraagd advies uit te brengen over de evaluatie van de functie wijkregisseur.
Deze functie heeft als doel activiteiten in wijken en buurten te ondersteunen en initiatieven van inwoners te stimuleren.  Dat doen ze uiteraard samen met inwoners maar ook met organisaties als ContourdeTwern en Farent. De functie is 1,5 jaar geleden ingevoerd voor een proefperiode.
De uitgevoerde evaluatiemoet de basis vormen voor een besluit van de gemeenteraad om de functie te verlengen. De ASD heeft het gevraagde advies onlangs uitgebracht en wijst daarin onder andere op het volgende.

De adviesraad heeft de afgelopen jaren in meerdere adviezen gepleit voor een meer buurtopbouw gerichte aanpak. Het stimuleren en versterken van buurtinitiatieven is belangrijk en wordt nog belangrijker. Informele zorg van familie, kennissen en buren is, gelet op de toenemende zorgkrapte, voorwaarde voor een enigszins normaal menselijk leven. Dat geldt zeker wanneer mensen zorgbehoeftig en/of eenzaam zijn. Actieve buurten zijn bovendien belangrijk voor de samenredzaamheid en de leefbaarheid in het algemeen. Dat geldt vooral in een tijd van onzekerheid zoals over zorg, wonen, inkomen en milieuvraagstukken.
Het gaat bij actieve buurten niet zozeer om wat er gebeurt. Wandelen, fietsen, zingen, schilderen, koffiedrinken, praten over de wijk en eventuele plannen, het is allemaal prima. Het gaat er vooral om dát er iets gebeurt waarbij mensen elkaar zien, ontmoeten en steunen als dat gewenst is.
De gemeente is ruim anderhalf jaar geleden gestart met een proef om wijkregisseurs in te zetten om samenwerking en ontmoeting in buurten te stimuleren.
Hoewel de evaluatie van deze proef niet geheel overtuigend is, zoals het college van B&W zelf heeft aangegeven, wil de adviesraad het voorstel om deze pilot te verlengen van harte ondersteunen.

Hierbij plaatst de adviesraad de volgende kanttekeningen:

• Buurtopbouwwerk is het werk en de ervaring van ContourdeTwern en Farent. Daarom is een nauwe samenwerking van de gemeente met deze organisaties belangrijk. Wijkregisseurs zullen onafhankelijker zijn als ze werken vanuit de welzijnsorganisaties.
• Stel met deze organisaties algemene en concrete doelen op voor de komende periode en ondersteun ideeën en initiatieven van buurtbewoners. Deze wensen en initiatieven zullen per buurt verschillen door de samenstelling van de buurt.
• Maak de inwonersparticipatie een centraal onderdeel van het werk van de wijkregisseurs. Inwoners kennen de buurt en zij weten wat er speelt. Laat beleidsmedewerkers van de gemeente de wijkregisseurs ondersteunen.
• Overweeg om de capaciteit/formatie ten behoeve van de wijkregisseurs uit te breiden. Zoals uit de evaluatie blijkt, hebben de wijkregisseurs in de afgelopen periode maar een beperkt deel van de gemeente kunnen bestrijken.
• Stel een jaarplan op met gewenste resultaten en evalueer de uitvoering periodiek aan de hand van dit plan in overleg met de betrokkenen.

Als het de ambitie van gemeente is de om de functie en reikwijdte te versterken, dan is uitbreiding van de formatie daarvoor een voorwaarde. Ondanks dat de wijkregisseurs min of meer in het diepe zijn gegooid zijn ze er desondanks in geslaagd stappen te zetten en resultaten te behalen. Dit verdient een welgemeend compliment.
De ASD is dan ook van mening dat dit experiment moet worden vervolgd en van een professionele aanpak worden voorzien.

Onlangs hebben wij een advies uitgebracht aan het college van B&W over de ondersteuning van mantelzorgers in Oisterwijk. Dit hebben wij gedaan na een overleg  met medewerkers van Contour de Twern. .
In dit overleg   kwam  een aantal zorgpunten naar voren:

• Veel mantelzorgers en met name de mantelzorgers voor mensen met dementie zijn (te) zwaar belast;
• Bij Contour de Twern zijn ruim 700 mantelzorgers bekend die ondersteuning krijgen. Een onbekend  aantal mantelzorgers is niet bekend en wordt dus niet bereikt. Het aanbod van ondersteuning is veel mantelzorgers onbekend, of er is schaamte om hier gebruik van te maken of er is een misverstand over de term mantelzorger;
• Er zijn mantelzorgers van alle leeftijden, zowel ouderen (70+) als jongeren in de schoolleeftijd. Als men begint gaat het meestal wel goed, op den duur gaat deze zorg zwaar wegen. ;
• Soms is er weinig vertrouwen in aanbod van zorg. Dat is jammer want een luisterend oor neemt al veel druk weg bij de mantelzorger.

Het beleidsplan dat Contour de Twern heeft ontwikkeld om de ondersteuning vorm te geven en te verbeteren heeft belangrijke uitgangspunten. Een daarvan is de gezinsgerichte of individuele ondersteuning door te luisteren en te adviseren. Cliënten zijn tevreden maar het aanbod is veel te beperkt. Zo is er dringend behoefte aan meer logeer- en opvangmogelijkheden, waardoor mantelzorgers een dag of enkele dagen kunnen bijkomen). Ook is het aanbod voor dagbesteding te beperkt.
Om deze tekortkomingen op te lossen adviseert ASD  om:

• Het aantal uren dat Contour de Twern beschikbaar heeft voor ondersteuning uit te breiden en hiervoor middelen te reserveren;
• De logeerplekken in aantal uit te breiden;
• Het aantal plaatsen voor dagbesteding uit te breiden.

Een ander belangrijk punt is buurtontwikkeling of buurtopbouwwerk, waarvoor amper één formatieplaats beschikbaar is. Bij buurtontwikkeling bestaat vraag- en aanbodverlegenheid, terwijl kleine zaken helpen om de dag door te komen. Onze gemeente heeft het herhaaldelijk over “Samenredzaamheid” waarbij voor zowel mantelzorg ondersteuning als hulpbehoevenden erg belangrijk zijn. Vroeger was hulp voor elkaar gewoon, terwijl dit tegenwoordig niet meer zo is. En om weer een zorgzame samenleving terug te krijgen is veel inspanning nodig. Zie hiervoor bijvoorbeeld het project ‘Buurtgenoten” in Moergestel, “Nabuurschap in Hilvarenbeek, het project “Zorgcirkels” en “Van Ik naar Wij”.
ASD adviseert tezamen met Contour de Twern dit jaar nog plannen voor samenredzaamheid te ontwikkelen en gebruik te maken van voorbeelden op dit gebied. Mogelijkheden hierbij zijn:

• Ondersteun de uitkomsten van bijeenkomsten van “Senioren zelf aan zet” in Oisterwijk, Haaren en Moergestel;
• Vorm groepen vrijwillige ondersteuners zoals bij onafhankelijke Clientondersteuning en Buurtverbinders;
• Organiseer een “oppascentrale” voor ouders van jonge kinderen;
• Start een consultatiebureau voor ouderen om de vraagverlegenheid te verminderen en geef meer bekendheid aan bestaande voorzieningen;
• Zorg dat alle hulpverleners bekend zijn met het streven naar samenredzaamheid, zowel bij Loket Wegwijs als de ambtenaren van Wmo, wijkverpleging huisartsen/POH’s en maatschappelijk werk;
• Maak een folder voor onze inwoners waarin alle ondersteuning met naam en telefoonnummer genoemd zijn. Niet iedereen is digitaal wijs.

Tenslotte  wij erop wijzen dat mantelzorgondersteuning, als onderdeel van samenredzaamheid van groot belang is voor kwetsbare mensen. Op dit moment zijn de mogelijkheden hiervoor beperkt. Via een aanvullende ziektekostenverzekering kan men aanspraak maken op mantelzorgondersteuning. De praktijk laat zien dat aan deze vorm van ondersteuning grote behoefte bestaat.

Wil je meer weten over de ASD? Kijk dan op https://asd-oisterwijk.nl

Verantwoording.

De pagina SOCIAAL DOMEIN wordt uitgebracht onder verantwoordelijkheid van de Adviesraad Sociaal Domein Oisterwijk (ASD). De ASD is het officiële adviesorgaan van het College van B&W voor alle beleidsvoornemens en uitvoeringsregelingen die gevolgen hebben voor het sociaal domein van de gemeente.

Organisaties en inwoners die actief zijn in het sociaal domein kunnen informatieve of opiniërende artikelen van maximaal 400 woorden aanbieden.

De redactie van de pagina beslist over plaatsing.

Mailadres: redactie@asd-oisterwijk.nl                                                                                               

In 2024 heeft de gemeente Oisterwijk een onderzoek ingesteld naar de middelen die de gemeente inzet om armoede en sociale ongelijkheid tegen te gaan. Op het rapport hierover werd door de gemeente gereageerd. Voor de aanpak van armoede en ongelijkheid heeft gemeente Oisterwijk onder de vlag van Samenredzaam Oisterwijk in de “Koers Sociaal Domein” vier bouwstenen vastgelegd, die de rode draad vormen van het gemeentelijk beleid:

• Inclusief;
• Duidelijk en begrijpelijk;
• Dichtbij en
• Integraal.

“De koers Sociaal Domein” loopt over de periode 2019-2030. Op dit moment zijn we op de helft van de looptijd. Met name op het gebied van WMO en Jeugdhulp werd het Strijdplan Sociaal Domein opgesteld. Gevolgd door de Nota bestaanszekerheid en het Beleidsplan Schuldhulpverlening. In de periode 2022-2024 volgde uitwerking in specifieke regelingen. Het Loket Wegwijs fungeert bij de uitwerking als het vooruitgeschoven frontoffice van de gemeente.
Het rapport gaat, onder meer, over hoe lastig het is voor de gemeente en de sociale partners om de gehele doelgroep te bereiken. Dit ondanks inspanning op dit vlak. De gemeente wil laagdrempelig zijn voor inwoners met een hulpvraag. Om verschillende redenen weten bewoners de gemeente niet te bereiken of zijn zij zich om verschillende redenen niet of onvoldoende bewust van hun situatie en een eventueel daarmee gepaard gaande hulpvraag. Laaggeletterdheid, anderstalig zijn, vereenzaming en schroom zijn maar enkele oorzaken hiervan. De gemeente pakt hulpvragen zelf op of verwijst door naar haar partners. Voor zover bekend zijn er binnen de gemeente Oisterwijk weinig tot geen proactieve initiatieven die zijn gericht op inwoners die wellicht hulp behoeven, maar geen hulpvraag stellen. In de bestuurlijke nota waarin het onderzoek van de rekenkamer wordt gerapporteerd staan diverse voorbeelden van gemeenten die hulpvragen niet afwachten. Dergelijke initiatieven zijn hier niet bekend. Enkele voorbeelden van gemeenten zijn bijvoorbeeld Diemen met een brede intake bij schuldhulpverlening. Hoorn heeft een integrale aanpak voor Wmo, jeugd én armoede en Venray zet ervaringsdeskundigheid in bij vroeg signalering. Tijdens het onderzoek van de rekenkamer blijken er meerdere factoren te zijn die de flexibiliteit voor het doen van aanpassingen voor de gemeente beperken. Het regionaal geregeld zijn van een aantal thema’s op gebied van armoede wordt als voorbeeld genoemd. Er zijn geen op het beslechten van deze beperkende factoren gerichte initiatieven binnen de gemeente Oisterwijk bekend. Uit de Nota Bestaanszekerheid (2020) blijkt dat zowel inwoners als maatschappelijke partners aangeven dat er veel verborgen armoede is in Oisterwijk.

Tijdens hetzelfde onderzoek merkte de gemeente op dat er geen beleid ligt dat is toegespitst op het tegengaan van ongelijkheid. Er wordt in de eerdergenoemde beleidskaders ook niet expliciet verwezen naar het verkleinen van ongelijkheid. Dit terwijl de eerste bouwsteen van de Koers Sociaal Domein “inclusief” is. Er wordt benoemd dat een inclusieve samenleving zo ingericht moet worden dat iedereen mee kan doen op het eigen niveau. Daarbij zijn ambities geformuleerd om, onder meer, mee te bewegen met de behoeften van kwetsbaren. De gemeente Oisterwijk scoort hoog waar het gaat om gemiddeld vermogen, opleidingsniveau, inkomen en dergelijke. Echter een kleine rondgang door de gemeente leert al snel dat de verdeling van het vermogen niet bepaald gemiddeld is, maar dat er aanmerkelijke contrasten zijn. Deze ongelijkheid maakt wellicht dat het beleven van armoede in een gemeente als Oisterwijk dieper is dan in veel andere gemeenten. Wij zijn van mening dat de gemeente bij het armoede- en ongelijkheidsbeleid een proactieve rol heeft en de ASD wil zich inspannen om de gemeente hierbij z’n rol in te laten vullen.
De Adviesraad Sociaal Domein werkt momenteel aan een advies gericht op de aanpak van armoede en ongelijkheid.

Wil je meer weten over de ASD? Kijk dan op https://asd-oisterwijk.nl

Onlangs hebben wij een advies uitgebracht over het plan van de gemeente “Preventie- en handhavingsplan Alcohol Gemeente Oisterwijk 2025 -2028”.
Het opstellen van zo’n plan is een verplichting op grond van de Alcoholwet. Ook is het sinds 2013 de taak van de gemeente deze wet te handhaven. Aan dit verplichtend karakter voegt de gemeente een flinke dosis ambitie toe. En dat blijkt nodig. In het plan wordt uitvoerig uitgelegd wat de schadelijke effecten van alcoholgebruik zijn en dat de gemeente Oisterwijk het in dit opzicht slechter doet dan de regio Midden-Brabant en Nederland als geheel. Zo is het alcoholgebruik onder scholieren en jongvolwassenen hoger dan gemiddeld in het land.

Om verbetering aan te brengen in deze zorgelijke situatie kiest de gemeente een combinatie van preventie van alcoholgebruik en handhaving van de hierop gerichte wetgeving. In de aanpak staat het beperken van de beschikbaarheid van alcohol centraal. De doelstellingen, streefcijfers en tijdlijnen zijn ontleend aan het Nationaal Preventieakkoord, de Regionale nota publieke gezondheid Midden-Brabant en de NIX18 norm. Streven is om via een aantal tussenstappen uiteindelijk – ergens na 2040 – te komen tot 0% alcoholgebruik onder de 18 jaar. Om dit te realiseren moet de naleving van wetgeving al eerder op orde zijn, wat bijvoorbeeld resulteert in geen verkoop van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar in 2030.
Het alcoholgebruik wordt beïnvloed door veel verschillende factoren: ouders, leeftijdgenoten, scholen, sportclubs, sportkantines, winkels, horecagelegenheden, evenementen, zorgverleners, reclame, prijzen, pakkans en hoogte van boetes etc. De bijbehorende maatregelen zijn al even gevarieerd: voorlichting en educatie, jongerenwerk, vroeg signalering, niet schenken of verkopen onder 18, beperking van schenktijden en “happy hours”. Ook zijn er beperking van alcoholverkoop in overlastgebieden, niet doorschenken bij dronkenschap etc.  Er worden op regelmatige basis controles gehouden in de diverse gelegenheden waar alcohol verkrijgbaar is. En er zijn sancties bij overtredingen!
Dit ambitieuze plan van de gemeente verdient onze waardering. Voor de uitvoering van zo’n ingrijpend project moeten wel de doelen en de maatregelen goed geconcretiseerd en beargumenteerd worden, moet een heldere projectorganisatie worden opgezet en moet worden aangegeven wat dit aan menskracht en geld kost. Het is dan ook hierop dat onze adviezen zich richten:

• Richt een professionele projectorganisatie in en stel een begroting op van de vereiste mensen en middelen. Concretiseer doelstellingen verder, bijvoorbeeld op basis van een nadere analyse van de doelgroepen en situaties, als ook van de effectiviteit en het bereik van interventies.
• Maak beter onderscheid tussen eind- en tussenresultaten en orden ze in een “routekaart” zodat hun samenhang duidelijker wordt. Dit helpt bij de timing van acties en bij de verzameling van de gegevens over de voortgang en resultaten.
• Maak beter gebruik van de uitgebreide wetenschappelijke kennis op dit gebied.
• Monitor of sprake is van verschuiving naar de illegaliteit en neem hier maatregelen tegen,
• Richt je niet alleen op “beperken en voorkomen”, maar creëer daarnaast positief geformuleerde gedragsalternatieven.
• Verfijn het voorliggend plan tot een gedetailleerd jaarplan. Evalueer ieder jaar de voortgang en stel op basis daarvan de volgende jaarplannen op.
• Zorg voor de zichtbaarheid van het project, bij de gemeenteraad, burgers (inclusief de jongeren) en relevante organisaties.

Wij hopen met onze aanvullingen een positieve bijdrage te hebben geleverd bij de totstandkoming van dit programma en zien uit naar het resultaat.