Financiële zorgen, betalingsachterstanden en zelfs schulden zijn een groeiend probleem: bijna 1 op de 5 huishoudens in Nederland kampt met schulden. En bij 1 op de 6 huishoudens gaat het nèt goed maar is er geen financiële buffer om tegenvallers op te vangen. Taboe en schaamte rondom armoede en schulden maakt het voor veel mensen moeilijk om op tijd actie te ondernemen. Geldproblemen houden we in Nederland liefst voor onszelf. Deze problemen hebben echter een grote invloed op hoe men zich voelt en functioneert, ze veroorzaken veel stress en mensen gaan vaak twijfelen aan zichzelf. Om het tij te keren is de overheid de laatste jaren diverse initiatieven aan het ontplooien. Deze zijn o.a. gericht op vroegsignalering en preventie. Dus mensen helpen om in een vroeg stadium hun financiën weer op orde te krijgen. Daarmee kunnen veel kosten en ook veel leed voorkomen worden. Een van die nieuwe initiatieven is de Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening, gericht op vroegsignalering.
Per 1 januari 2022 is de nieuwe Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (Wgs) officieel in werking getreden. In de gemeente Oisterwijk werkte het team van Loket Wegwijs al sinds 2021 volgens die wetgeving omdat 2021 als overgangsjaar was aangegeven. De gemeente heeft hierover nog weinig informatie gepubliceerd. De nieuwe wet brengt echter grote veranderingen met zich mee.
- De schuldhulpverlening is voortaan een gemeentelijke taak en met deze nieuwe wet moet de gemeente nu ook actief en preventief optreden. De uitvoering daarvan ligt bij Loket Wegwijs. Mensen met (dreigende) problematische schulden kunnen daar worden geholpen met advies, begeleiding, schuldbemiddeling of saneringskrediet;
- Het doel is door vroegsignalering hulp te bieden aan inwoners met betalingsachterstanden en daardoor te voorkomen dat schulden gaan oplopen en problematisch worden. Inwoners die zelf nog geen hulpvraag hebben gesteld worden benaderd door de gemeente;
- Voor deze vroegsignalering is een viertal ‘signaalpartners’ aangewezen, namelijk energieleveranciers, zorgverzekeraars, waterleveranciers en woningverhuurders. Zij zijn nu verplicht betalingsachterstanden na 2 maanden te melden aan de gemeente, terwijl zij ook zelf een eigen incassoprocedure zijn gestart. Hiervoor is een beveiligde, geautomatiseerde gegevensuitwisseling ontwikkeld;
- Het gaat in Oisterwijk omca. 75 meldingen per maand, soms van een signaalpartner en soms van meerdere tegelijk;
- Zodra de gemeente een signaal heeft ontvangen is zij gehouden binnen 4 weken de inwoner ondersteuning aan te bieden om de betalingsachterstanden
weg te werken. Ondersteuning kan bestaan uit advies of doorverwijzing naar informele organisaties. In het uiterste geval kan die hulp bestaan uit een
schuldhulpverleningstraject; - Dit betekent dat de gemeente binnen deze wettelijke termijn de bewuste inwoner actief moet benaderen, hetzij per telefoon, brief of een onaangekondigd huisbezoek door een medewerker van loket Wegwijs. Dit hangt af van de ernst van de situatie. De inwoner kan wel of niet instemmen met hulp via
de gemeente. Inwoners met financiële problemen waar zij geen raad meer mee weten kunnen ook zelf contact opnemen met Loket Wegwijs; - Als de schulden al flink opgelopen zijn en de inwoner stemt in met hulp, wordt een Plan van Aanpak opgesteld om te komen tot een oplossing van de betalingsproblemen. De gemeente moet dit plan binnen acht weken opstellen
nmiddels heeft de gemeente hiervoor procedures en werkprocessen opgesteld en medewerkers opgeleid om de nieuwe wettelijke taken uit te voeren. De ASD heeft hierover een tweetal adviezen uitgebracht. Wij zien nog wel een aantal aandachtspunten om tot een goede invoering van de nieuwe wet te komen. Bewoners ervaren bij financiële problemen vaak onzekerheid, schaamte en/of boosheid. Het is aan de hulpverlener om hier aandacht aan te schenken en op formele en informele wijze ondersteuning te bieden. Ook kunnen bewoners het ongevraagd aanbieden van hulp ervaren als een schending van hun privacy en dit zal door de hulpverlener zorgvuldig moeten worden uitgelegd. Deze wetswijziging kan een zodanige invloed hebben op de persoonlijke levenssfeer van mensen dat een goede publieksvoorlichting en duidelijk foldermateriaal noodzakelijk zijn om de inwoners over de nieuwe wettelijke taken en bevoegdheden voor te lichten. Brieven, folders e.d. dienen in begrijpelijke taal geschreven te zijn. Door de termijnen die in de procedures zijn genoemd kan het in ernstigere gevallen nog steeds te lang duren voordat er daadwerkelijk hulpverlening op gang komt. Gedurende deze tijd blijft de inwoner onzeker over zijn situatie en kunnen schulden verder oplopen.
Voorkomen is beter dan genezen, daarom pleit de ASD om vroegtijdig te kiezen voor preventiemaatregelen en voorlichting over deze problematiek. Bijvoorbeeld door jeugdigen te informeren en lesprogramma’s hiervoor in te zetten. Maar bijvoorbeeld ook door het betrekken van gespreksgroepen in buurten en bij groepen die een groter risico lopen op schulden. Het is goed om ons te realiseren hoe uitermate complex onze samenleving voor veel mensen is geworden. Al met al menen wij dat de gemeente heeft gekozen voor een te strikt juridische benadering en invoering van deze wetgeving. Wij doen daarom een beroep op de gemeente om op begripvolle wijze uit te dragen dat zij naast inwoners wil staan die in een financiële noodsituatie terecht dreigen te komen. Inlevingsvermogen en compassie is wat mensen die het financieel niet meer redden, allereerst nodig hebben. En als tweede advies of ondersteuning om hun financiën weer gezond te krijgen. Naast Loket Wegwijs zijn ook de onafhankelijke cliëntondersteuners graag bereid hier een rol in te vervullen.
Voor meer informatie kunt u terecht bij;
